1001 Mijlslaarzen - Weg van de schoen

1001 Mijlslaarzen - Weg van de schoen affiche

1001 Mijlslaarzen (foto's Petra's bijdrage)

Een tentoonstelling over schoenen door Michelle Moens en Petra Van Dorpe.

Met deelname van: Etienne Braem, Karolien D'Haene, Ria Moens, Rogier Porteman, Jacques Lagase en het Nationaal Schoeiselmuseum van Izegem, en films door Liesbeth Marit, Wim verbeke & Rosalie Van Wayenberghe.

Wanneer :
24 maart 2008 tot 28 mei 2006
waar :
Het Toreke Erfgoedsite
Grote Markt 5
3300 Tienen

Tentoonstellingstekst:

1001 mijlslaarzen weg van de schoen

Schoenen ten voeten uit:
De schoen werd al in verschillende vormen beschreven en besproken, etnologisch, psychologisch, historisch, medisch, in fabels en sprookjes, feeëriek, sociologisch, archeologisch en laten we zeker de modewereld niet vergeten. Het doet de schoen echter geen recht aan om hem slechts een ondergeschikte rol te geven als accessoire in de kostuumgeschiedenis. Wie loopt nog zonder schoenen? Wie kan zich nog een leven zonder schoenen voorstellen?

Sorry, maar eerst en vóór alle kledingstukken priméért toch wel de schoen! Je zou hem kunnen beschouwen als een geschiedkundig naslagwerk, een stille getuige inzake cultuur, vakkennis en economie. Periodes van oorlog of economische bloei zijn van grote invloed. Zo vertellen schoenen over de noodzaak, smaak, grillen, over de tijd, de streek en de levensstandaard van diegene die ze gedragen heeft. Gaat het over een rijke of een arme drager? Frivool of conformistisch? Hoe waren de werkomstandigheden, sportleven en vrije tijd? In de 18e eeuw gingen de minder gegoeden barrevoets, wat impliceert dat de eskimo’s meer geciviliseerd waren: zij droegen botten. Hoe de gezondheidstoestand was, kunnen we aflezen uit de slijtage van de schoen, die de tred en de stap, het looppatroon verraadt. Zouden we zijn zoals we stappen?

Duizenden jaren geleden werd het eigendomsrecht reeds uitgedrukt als ‘een voet aan wal’ hebben, ‘le pied sur le terrain’: iets te betekenen, te zeggen hebben (macht). Een mens is geen mens als hij van zijn vrijheid wordt beroofd. Zo zelfs is de slavernij een schrijnend voorbeeld: de slaaf bezat niets en zeker geen schoenen. Eigendomsrecht getuigt van het feit dat we vrijgevochten zijn. De macht te bezitten, zonder vrees en pijn, de weg van het leven volgen en bewandelen. Het gaat erom zich te onderscheiden van de ander. Het is een teken van civilisatie. Hoe we door het leven gaan. Wandelen, stappen met schoenen is een beetje als het stap voor stap veroveren van de aarde. Reisschoenen zijn gemaakt om vérder te gaan, ze gaan mee over de grens en positioneren de reiziger als (vrijgevochten?) mobiel wezen in de maatschappij.

Terwijl het hoofd meer in spirituele oorden vertoeft, bewerkstelligt de voet die geschoeid is, het steunvlak op de grond, het contact met het ondergrondse, de wereld. Wanneer we met de voeten op de grond staan, hebben we een realistischer wereldbeeld.

In China is het schoentje één van de symbolische bruidschatten verwijzend naar de vereniging van het paar. De voet met zijn omhulsel (de schoen) heeft altijd een magische kracht en een demonische afstoting gehad. Alleen ingewijde personen of beter: goden en halfgoden, hadden het voorrecht de heilige gronden barrevoets te betreden. (voorbeeld: farao als incarnatie van god op aarde) In tal van sprookjes en mythes werd de voet als symbool met een dubbele betekenis gebruikt. Denk nu aan het verhaal van Assepoester. De Chinese versie gaat terug in de tijd tot de negende eeuw. De “gouden schoen” vertelt over de heldin Sheh-Hsien die magische vissenschoenen bezat. Ze verloor er een… en het vervolg kennen we… Het werd een heuse schoenpas voor alle vrouwen in het land. Gaat het hier om de kristallen schoen?

De schoen werd dikwijls als onderwerp gekozen van de fetisjistische symboliek: als symbool van het vrouwelijke, terwijl de voet eerder het mannelijke symboliseert. Hebt u een schoenenmanie? Verzamelt u? Heeft u een schoenencollectie? Die kan zorgwekkende vormen aannemen… Het kan een uitdrukking zijn van een onvoldaan zijn, of de remedie ertegen. Echte liefhebbers en bewonderaars van schoenen hebben zelfs een “schoenenritueel”. Fetisjen zijn van alle tijden: Van Gogh met “les souliers”, Magritte met “Modèle Rouge”, princesse de Faucigny-Lucinge wou 4 tot 5 paar nieuwe schoenen per week, waarvan het merendeel nooit werd gedragen. De beroemde Vuittonkoffer, ontworpen in 1925, kon maar liefst 36 paar schoenen opbergen, klaar voor pakboten en overzees transport.

“Een goed geschoeide man of vrouw is nooit lelijk”. Of we het nu hebben over acteurs en actrices, modeontwerpers, vrouwen uit de emiraten, priesters of dandy’s, … ze willen allemaal de elegantste schoenen; geborduurd, beschilderd, gedecoreerd met strass of diamanten.

Het vergt al gauw (minstens) 30 werkuren om de authentieke Chanel sandaal te vervaardigen. Een beschilderd en geborduurd model en met parels bewerkt duurt minstens 100 uren… bereken alvast de kostprijs van dit schoentje…

En wat over pijnlijke voeten? De vervormde voet (de letterlijke betekenis van “Oedipus” is gezwollen voet) Er zijn talloze legendes over verwonde voeten van voorbestemde helden... Vb: De slang die in Eva’s hiel bijt, of de zwakke plek van Achilles. Maar wij zijn helaas geen helden…

Er bestaat geen enkel mens met identieke voeten. De linker voet is nooit gelijk aan de rechter…

Deze tentoonstelling gaat over schoenen in hun authentieke vorm. De keuze is bijna volledig arbitrair, omdat we elke deelnemer aan deze tentoonstelling de vrijheid en de keuze gelaten hebben te tonen wat ze willen. Het merendeel van wat er te zien is, bestaat uit enerzijds ambachtelijk vervaardigde schoenen, voor zowel privé, artistieke en medische opdrachten door Michelle Moens, Petra Van Dorpe, Etienne Braem, Carolien D’Haene en Rogier Porteman. Anderzijds is er een selectie uit de collectie van het Izegemse schoenmuseum.

De getoonde films zijn tot stand gekomen in samenwerking met Wim Verbeke, Liesbet Marit en Patrick Schevens.

Contact

Petra Van Dorpe: larubia (at) shoetuning (dot) be.